Biesboschtocht

Zaterdag 31 augustus 2024 – vanaf 8:15 uur

Het hele verhaal, de historie, de routes en de startlocatie

Voor meer informatie, GPX en prijzen zie Fietssport.nl

LET OP: Groepen met voorrijders vanaf 8:15 uur!

Biesboschtocht 31 augustus 2024

Ook dit jaar prijkt de Biesboschtocht weer op het programma van Tourclub de Waardrenner. De route leidt ons door prachtige natuurgebieden, langs dijken en rivieren, door stadsparken en mooie dorpen en steden, over verschillende afstanden, 45-75-125-160 km.

Bij aanvang is er gratis koffie of thee, verzorgd door de tochtsponsor Vermeulen Autoschade te Krimpen aan de Lek.

Alle routes gaan door een bijzonder stuk Nederland, ooit ontstaan door de verwoestende storm, de Sint Elisabethvloed uit 1421. We vertrekken allen vanaf het sportpark in de richting van Oud Alblas en volgen de route tot Papendrecht gemeenschappelijk en daarna gesplitst. Hieronder volgt de beschrijving van de 45 km route.

Oud Alblas is een van de oudste dorpen van de Alblasserwaard in de gemeente Molenlanden, waarbij  Alblasserdam van oorsprong een buurtschap van Oud-Alblas was. We fietsen door het kleine centrum van Oud Alblas, langs de negentiende-eeuwse N.H. Kerk en gaan verder langs het tien kilometer lange riviertje De Alblas, die eerst begint als de Graafstroom. Vroeger was de rivier de Alblas een drukke transportroute met voornamelijk schuiten die veevoer transporteerden. Boerderijen uit deze periode hebben daarom de voorgevel aan de kant van het water en niet aan de weg. Vandaag de dag is de Alblas doodlopend, doordat de sluis die toegang bood tot de Noord niet operationeel is.

We fietsen langs de Peilmolen, die uit 1527 stamt. Deze bemaalt het oorspronkelijke peilgebied en maalt het polderwater 1,2 meter omhoog naar de lage boezem van de Nederwaard die in verbinding staat met de molens van Kinderdijk. Tot 1861 werd door deze molen aan molens in de buurt met wiekstanden, vlaggen of lampen de noodzaak tot ‘malen’ of ‘stoppen’ geseind, vandaar de naam peilmolen. We fietsen langs het Kippenbos en het Alblasserbos.

Fietsen door Wijngaarden, het laagstgelegen dorp in de Alblasserwaard. Tijdens de watersnood van 1953 kwam het dorp onder water te staan. Er is een watersteen in een gevel van een huis in de Dorpsstraat geplaatst als aandenken. In Sliedrecht, het “Baggerdorp” fietsen we langs de Beneden Merwede, een rivier met de meeste scheepvaart van Nederland. Sliedrecht staat bekend om de vele grote baggerbedrijven (onder andere Boskalis en IHC Merwede) die ervandaan komen. Baggeraars uit Sliedrecht werkten tot ver over de Nederlandse grenzen. We steken de rivier over bij de Baanhoekbrug, tevens een spoorbrug.

We komen op het zuidelijk gedeelte van het Eiland van Dordrecht in het Nationaal Park De Hollandse Biesbosch. Het ligt aan het Hollandsch Diep en de Nieuwe Merwede en dichtbij het Biesboschcentrum. Het is het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa, een rivierendelta, waar het getij nog vrij spel heeft. Het is het land van eb en vloed en kreken. Een gebied om doorheen te varen langs wilgenvloedbossen, kanoën door kronkelende kreekjes, wandelen over ruige paadjes en fietsen langs open weides vol watervogels. Het is ontdekken van de flora & fauna en op zoek gaan naar bevers of genieten van de bijzondere planten en bloemen. Hier aan de rand van het nationaal park is ook de Koffiestop bij Hostel Stayokay, Baanhoekweg 25 te Dordrecht.

Na de stop fietsen we over de zogenaamde “Blauwe brug”. Aan de rechterzijde is het bedrijf Chemours-DuPont gelegen, een chemiebedrijf opgericht in 1802, met de voornaamste bedrijfsactiviteit het ontwikkelen en produceren van chemische stoffen, het maken van fluorpolymeren, kunststoffen die op de markt worden gebracht onder de merknamen Teflon en Viton. Verschillende kunststoffen die gebruikt worden in onder meer auto’s, vliegtuigen, medische toepassingen en dagelijkse gebruiksvoorwerpen. De rode knop van de autogordel bijvoorbeeld, de tandwieltjes in de elektrische tandenborstel of boormachines.

Verder langs Het Wantij, die het water van het Eiland van Dordrecht in tweeën deelt. Het Wantij dankt zijn naam aan de grote getijverschillen die hier – ondanks de ligging landinwaarts – nog konden plaatsvinden. De Maas en de Waal komen bij Dordrecht als vanouds samen, en deze grote rivieren beïnvloeden het peil in het smalle Wantij ingrijpend. Nog steeds is de invloed van getijden merkbaar, in het eerste deel van de Sliedrechtse Biesbosch is het verschil ongeveer zeventig centimeter. We zien ook het drinkwaterspaarbekken “De Rug” van drinkwaterbedrijf Evides, er wordt alleen in noodgevallen water ingenomen van het Wantij. Verder door het mooie Wantijpark van Dordrecht. Het werd tijdens de crisisjaren vanaf 1933 aangelegd als werkverschaffingsproject. Nog originele delen van het park zijn tot gemeentelijk monument verklaard en opgenomen in het register van rijksmonumenten.

We zijn nu heel dichtbij het historisch centrum van Dordrecht en een bezoek zeker de moete waard. De stad ligt op de plaats waar de Merwede zich splitst in de Noord en de Oude Maas. In de middeleeuwen ontwikkelde de stad zich als belangrijke handelsstad en stapelplaats en was een van de zes grote steden van Holland. De binnenstad  herinnert nog altijd aan dit rijke verleden.

Dordrecht verhandelde vooral wijn, hout en graan. In 1421 kwam Dordrecht ten gevolge van de Sint-Elisabethsvloed, waarbij grote delen van het achterland voorgoed verdronken, op een eiland te liggen. De Biesbosch is nooit meer ingepolderd. Bij het oude centrum van Dordrecht komen drie rivieren samen: de Beneden Merwede, de Noord en de Oude Maas. Dit drierivierenpunt is het drukst bevaren waterknooppunt van Europa.

 We gaan de oversteek maken vanaf de belangrijkste waterbushalte, de Merwekade in Dordrecht waar meerdere lijnen van Blue Amigo samenkomen. Vanaf deze halte kun je over het water naar Rotterdam, Sliedrecht, Zwijndrecht en Papendrecht. We varen naar Papendrecht, een typisch dijkdorp. In Papendrecht werken momenteel zo’n 800 mensen aan onderdelen voor militaire vliegtuigen als de F35 Joint Strike Fighter en privévliegtuigen als de Gulfstream bij GKN Aerospace/Fokker, waar vooral grote structuurdelen zoals vliegtuigvleugels en staarten worden gemaakt.

Aan de overkant zien we Hendrik-Ido-Ambacht met in de rivier de Noord het natuureiland Sophiapolder. De polder ontstond in 1856, toen drie zandbanken met een dijk werden verbonden en werden drooglegt. In november 2011 is de dijk doorgestoken en het eiland overgelaten aan de werking van eb en vloed. De teruggave van de polder aan de natuur was een compensatie voor de aanleg van de Betuweroute, die in de Sophiaspoortunnel onder het eiland doorloopt.

Bedrijfsactiviteiten langs de dijk van Alblasserdam, onder andere Mercon en Kloos, zijn inmiddels beëindigd. Het terrein gaat daarmee een nieuwe toekomst tegemoet als woonlocatie. We fietsen terug naar de finishplaats VV “De Alblas” en kijken terug op een zeer mooie afwisselende tocht.

De 75 km heeft een groot deel van de 45 km route, maar volgt eerst de Matenasche Scheidkade, een stijl fietspad over de A15 en de Betuwespoorlijn bij Papendrecht en vervolgens de dijk vanaf Papendrecht in tegengestelde richting langs Sliedrecht, Hardinxveld Giessendam over de brug van Gorinchem, de A27 in de richting van Sleeuwijk en komen in de polder bij het koffieadres bij Fort Bakkerskil, gelegen aan de Kildijk 143 te Nieuwendijk. Het fort, is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en is een van de meest zuidelijke werken, bestaande uit een bomvrije kazerne en een natte gracht, een kreek die middels een gemaal uitmond in het open water van de Biesbosch.

Verderop fietsen we langs een belangrijke vaarweg, het Steurgat, over een prachtig kilometers lang fietspad, genaamd het P.C. van den Hoekpad. Het is vernoemd naar een man die gedurende de tweede wereldoorlog 37 keer voer over een ongeveer 18 kilometer lange waterweg in de Biesbosch met een geheime verbinding tussen bezet en bevrijd Nederland. Een wirwar van kreken, grienden, rietvelden en bossen maakte de Biesbosch een belangrijke schuilplaats voor onderduikers in de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers waren bang het gebied te betreden en de acties die ze uitvoerden hadden dan ook weinig effect.

Het verschil tussen eb en vloed was bijna twee meter, dus men moest goed de weg kennen. Het waren dan ook alleen lokale verzetsmensen die zich daarheen begaven. Het verzet maakte ook geregeld nachtelijke oversteken, het zogenoemde crossen, om mensen en berichten vanuit bezet gebied over te brengen en voedsel en medicijnen mee terug te nemen. Tijdens de oorlog zijn 16 neergeschoten vliegtuigen in de Biesbosch terechtgekomen. In Werkendam zijn 30 oorlogsgraven.

We fietsen door het Nederlandse Nationaal Park De Biesbosch, een zeer mooi waterrijk natuur– en recratiegebied. Kenmerkend zijn de zoetwatergetijden, kreken en wilgenvloedbossen. Het bestaat uit een aantal riviereilanden en zand- en slikplaten. Ze liggen tussen de rivieren Beneden Merwede en Amer, en worden doorsneden door de kunstmatige rivier de Nieuwe Merwede. Aan de oostzijde wordt het gebied begrensd door het Land van Heusden en Altena. Het kan worden onderverdeeld in de Brabantse Biesbosch en de Hollandse Biesbosch. Het heet officieel Nationaal Park De Biesbosch en staat op de lijst van beschermde natuurgebieden. De Biesbosch wordt deels agrarisch gebruikt, is ingericht voor verschillende vormen van recreatie en biedt ook ruimte aan opslag van schoon oppervlaktewater in drie speciaal aangelegde spaarbekkens ten behoeve van de continuïteit van de drinkwatervoorzienung. Drinkwater wordt vanuit de Biesbosch geleverd aan Rotterdam, delen van Noord-Brabant en delen van Zeeland. We fietsen dwars door de Biesbosch over prachtige paden en bruggen.  

In de veelzijdige Biesbosch woont sinds enkele jaren een koppel zeearenden. In 2011 werd voor het eerst een jonge zeearend gesignaleerd. In tegenstelling tot de visarend, die ook in het gebied voorkomt maar alleen vis eet, is de zeearend een alleseter. Als de zeearend ergens in de lucht ‘hangt’ en op zoek is naar een prooi, ontstaat er grote onrust bij de vogels op het land of op het water. Sinds 2014 broeden maar liefst twee paartjes zeearenden in de Biesbosch. 

Het is ook een land van overstromingen en van veilige dijken. Het rijk heeft maatregelen getroffen om Nederland beter te beschermen, waarbij een overvloed aan water ruimte nodig heeft.

Door de ontpoldering van de Noordwaard, een deel van de Biesbosch, kan rivierwater van de Nieuwe Merwede afgevoerd worden. De dijk bij Werkendam is bijvoorbeeld over een afstand van 2 kilometer verlaagd, waardoor polders al bij een waterstand van 2 meter boven NAP al onder water komen te staan. Een aantal bewoners en boeren is vertrokken. Huizen hebben plaats gemaakt voor kreken en polders en hoogwatervluchten voor vee. Bij buitengewoon hoog water verdwijnt de Noordwaard onder water. De dijk tussen Werkendam en Hank beschermt het achterliggende land. De huizen en boerderijen staan momenteel op terpen.

In de Biesbosch komen veel kleine zoogdieren voor, zoals de wezel, hermelijn, bunzing en de uiterst zeldzame boommarter. Verder leven er veel vossen en is in 2016 voor het eerst een paartje dassen gesignaleerd. In de Biesbosch leeft ook minimaal één wasbeer, een flinke populatie reeen en in de Dordtse Biesbosch enkele damherten. Een enkele keer kan een zeehond worden gezien die door de Haringvlietsluizen is geglipt. Vroeger waren zeehonden overigens een algemene verschijning in de Biesbosch. In totaal werden er 42 bevers in de Biesbosch uitgezet, de dieren kwamen uit de voormalige DDR. Hun aantal neemt toe. Opvallend was dat zij per nacht zich soms wel twintig kilometer verplaatsen. In 2023 werden met een wildcamera beelden van een otter vastgelegd.

Vanaf 2016 graast ook in het natuurontwikkelingsgebied de Kleine Noordwaard een kudde Schotse hooglanders, aangevuld met Konikpaarden. Een kleine kudde waterbuffels begraast delen van de Noordwaard. Ze kunnen dieper doordringen in de meest moerassige delen dan de overige grote grazers. Een deel van de Biesbosch is tevens een overloopgebied om de rivieren meer ruimte te geven om het water te verwerken en de veiligheid van het achterland van Dordrecht en Gorinchem te beschermen. Op de Bandijk gaan we rechtsaf de Veerweg op en gaan met de pont naar de overzijde, het Kop van het Land en vervolgen onze weg over de Zeeweg. Bij de “blauwe Brug” sluiten we aan bij de andere routes.

De 125 (en 160) km maken over de brug van Gorinchem een extra lus door het mooie land van Heusden en Altena, langs de dorpen Uitwijk, Eng, Waardhuizen, Babylonienbroek,  Meeuwen, Dussen, Peerenboom, Hank, Vierbannen en ook op het eiland van Dordrecht wordt een extra lus gemaakt om uiteindelijk ook weer aan te sluiten op de andere routes. De 160 km gaat na het land van Heusden en Altena via het Nationaal Park de Loonse en Drunense duinen, Waalwijk en Raamsdonk ook richting de Brabantse Biesbosch, en sluit daar aan op de andere routes.

Met dank aan Adri Boele die deze prachtige routes voor ons heeft gemaakt.

John

Onderstaand zijn de routes voor 2023!

Biesboschtocht 45 kilometer – DownloadBeschrijving


Biesboschtocht 75 kilometer – DownloadBeschrijving


Biesboschtocht 125 kilometer – DownloadBeschrijving


Biesboschtocht 160 kilometer – Download

Tot ziens op 31 augustus 2024!