Deze tocht wordt in 2024 helaas niet georganiseerd!

2-Provinciëntocht 1 juli 2023

De routes starten in het recreatiegebied Krimpenerhout bij restaurant Noosa Waterfront, Cornelis Gerardus Roosweg 9 te Krimpen aan de Lek. Routes zijn via Knooppunten en GPX (zie onder).

Afhankelijk van de lengte van de vrije toertochten, 45-85-125 kilometer, fietsen we door de Krimpener-, Alblasser- en/of de Lopikerwaard, waar de bevolking in deze waarden tot op de dag van vandaag al eeuwenlang strijd voert met het water. De Krimpenerwaard ligt bijvoorbeeld zo’n 2 meter onder NAP. Een goede staat van de dijken is daarom van groot belang. De meeste gebieden wateren direct af op de Lek of de Hollandsche IJssel. Door de steeds hoger wordende waterstanden op de rivieren en de maaivelddaling werd natuurlijke lozing via sluizen in de dijken onmogelijk, waarna hoog malende windmolens werden vervangen door diesel en/of elektrische bemaling.

De lange, smalle percelen in de polders zijn kenmerkend voor de veengebieden. Hoe dichter bij de Lek, hoe meer het veen plaatsmaakt voor klei. De zandbanen (stroomruggen) die door het gebied lopen, zijn oude rivierlopen die lang geleden de laagste delen van het gebied vormden. Doordat de stroomruggen nauwelijks last hebben van maaivelddaling liggen ze juist nu hoger dan omliggende landschappen, terwijl de omliggende veenbodems wel dalen. Dorpen aan de rivieren leefden van de rivier. Generaties werkten er in de scheepsbouw.

Hieronder de beschrijving van de 45 kilometer route die is ingeklemd tussen Lek en IJssel. We komen al gauw op de dijk van Krimpen aan de Lek, waar de rivierbedijking van de Krimpenerwaard al in de 12de en 13de eeuw haar beslag kreeg en fietsen langs de 47 meter hoge beeldbepalende watertoren met ijzeren waterreservoir. Bij Schuwacht ligt het natuurgebied Bakkerswaal met de grootste nog gebruikte eendenkooi van Nederland. Vroeger werden in eendenkooien wilde eenden voor consumptie gevangen.

We komen in Lekkerkerk. De huizen staan dicht op de rivier, ze worden tegen hoogwater beschermd door een stenen muur die in de loop der jaren is versterkt en verhoogd. Heel vroeger had Lekkerkerk dezelfde naam als het dorp aan de overkant van de Lek. Leckelant, land aan de Lek. Maar toen in 1278 aan deze kant, de noordzijde, een kerk werd gebouwd, kreeg dit dorp de naam Leckerkerke, later Lekkerkerk, terwijl het dorp aan de overkant de oude naam hield. Vandaag de dag heet het daar Nieuw-Lekkerland. In de negentiende eeuw groeide er in Lekkerkerk een kleine joodse gemeenschap, die gebruik maakte van een synagoge op de bovenverdieping van een huis aan de Lekdijk (de huidige Voorstraat).

Lekkerkerk heeft eeuwenlang bekend gestaan om de zalmvisserij. Vroeger was zalm een voor arme mensen goedkope vervanger van vlees. Rond 1600 was het in deze streek de gewoonte, dat, als de 25ste zalm gevangen was, er even gestopt werd met het werk. De zalmvissers schaarden zich om de buit, deden hun mutsen af en zongen hun dankgebed op de wijs van een psalm. Een kunstwerk, zalmreliëfs, zijn in een golvend patroon aan de kademuur bij het fiets- en voetveer “Vice Versa” bevestigd en deinen als het ware mee met de muziek van het danklied. Aan de overkant zien we de beroemde molens van Kinderdijk.

Hierna 11 kilometer Lekdijk waarvan ruim 5 kilometer bij Lekkerkerk niet voldeed aan de veiligheidseisen. Waar mogelijk is de dijk versterkt met extra grond aan de binnenzijde. Door de lintbebouwing was dit niet overal mogelijk. Op die plekken zijn stalen damwanden de grond in getrild. Bij gedeelten waar ook buitendijks huizen staan werden diepwanden geplaatst: muren van gewapend beton, 1 meter dik. Elders verschoven delen van de dijk naar de rivier.

Als voltooiing voor de dijkversterking werd een beeld van een getijgolf onthuld bij het terrein “Korte Zand”, tussen de Lekdijk en de rivier de Lek, gelegen bij het gelijknamige buurtschap Opperduit. Net hiervoor slaan we evenwel linksaf de polder in en rechts van ons zien we de Nespolder op de overgang van het veenweidelandschap naar het rivierengebied. Het westelijk deel van de Nespolder bestaat uit een moeras, dat de uiterwaarden van de Lek en het Loetbos met elkaar verbindt. De aanwezige afwisseling in bodemtypes en hoogtes, zorgt voor variatie in de Nespolder. Een echt pad is er niet in de Nespolder. Je struint gewoon door de graslanden. Koeien, hekken en een trekpontje zorgen voor extra avontuur. Het decor bestaat uit weilanden, bosjes, rietlanden en een groot gebied met plas-dras.

In de verte zien we de hoge toren van het Pompstation van de Haagse Duinwaterleiding in Bergambacht. Het rivierwater wordt hier gezuiverd met zandfilters. Het in Bergambacht voorgezuiverde water wordt via twee grote buizen gepompt naar het duingebied tussen Monster en Katwijk. Daar wordt het op natuurlijke wijze gefilterd door het duin voordat het drinkwater is.

In de polders van eerdergenoemde waarden zijn enkele hoofdgemalen voor de basis van de waterbeheersing welke water uit de polders in de omringende rivieren pompen, onder andere de Lek en de Hollandsche IJssel.  Deze gemalen kunnen ook omgekeerd, in tijden van droogte, water uit de rivieren de polder inlaten. Er kan in een minuut zo’n 400.000 liter water afgevoerd worden. Met deze grote capaciteit houdt het hoogheemraadschap rekening met de verwachte toename van neerslag in de komende decennia.

We fietsen naar Stolwijk en fietsen langs de hervormde kerk op het gezellige dorpsplein met het café: Wapen van Stolwijk. Voor zover bekend het enige wapen in Nederland waarop zuivelproducten zijn afgebeeld. Het wapen is zichtbaar op de voorgevel van het café. Hier is ook de koffiestop op Dorpsplein 4 voor de 45 km.

Stolwijk was van oudsher een agrarische gemeente. Het was in de streek gewoonte aardappelen met ‘gebraaien’ (gesmolten) kaas te eten. Kaas was vroeger namelijk veel goedkoper dan vlees. Het nabijgelegen Gouda werd in de zestiende eeuw de belangrijkste markt voor de handel in kaas uit Stolwijk. In het buitenland verloor de naam Stolwijk het zo van Gouda, maar in de stad en de Krimpenerwaard werd de kaas nog eeuwen Stolksche Kaas genoemd. We fietsen door diverse buurtschappen, onder andere ’t Beijersche wat wordt ontsloten door een gietijzeren ophaalbrug.

De grootste groep van historische gebouwen in de Krimpenerwaard, maar ook de andere waarden wordt door de boerderijen gevormd. De laatste vijftig jaar is de aard van het boerenbedrijf sterk veranderd. Oude bedrijfsruimtes als kaaskamers en spoelruimtes, melkkelders, stal en tas heeft men niet meer nodig en werden aangepast aan de eisen van modern wooncomfort.

De polders bieden prachtige doorkijkjes over open polderland, rietpercelen, houtkades en soms ook eendenkooien. De door turfstekers afgegraven veenpartijen en de overal opdoemende bosschages zorgen voor extra variatie. Het landschap verhaalt van pioniers die duizend jaar geleden het veenmoeras introkken. De lage kades waren de landscheidingen tussen akkerland en moeras. Pioniers groeven steeds weer nieuwe sloten om het overtollige water af te voeren. Ze zetten lange, smalle percelen uit: nieuw land!

We komen aan in het Loetbos wat zijn naam dankt aan het dubbele veenweideriviertje met een lengte van 5,8 kilometer. De rivier maakt deel uit van de hoofdwatergang voor de polder Den Hoek en Schuwacht. Van oorsprong is de Loet een natuurlijk gevormde veenrivier die voor afwatering zorgde. Tegelijk met de afwatering werd slib afgezet langs de oevers. Het slib is minder gedaald dan de veengrond rondom. Vandaar dat het gebied langs de rivier en ook delen van het Loetbos, hoger liggen dan de omgeving. Eigenlijk bestaat de Loet uit twee rivierarmen met daartussen de zogenaamde boezemlandjes.

We fietsen langs het hoogspanningsstation EZH in Krimpen aan den IJssel wat een belangrijk knooppunt in het elektriciteitsnetwerk van Nederland is en wat door TenneT wordt beheert. De capaciteit van de bestaande hoogspanningsverbinding tussen Krimpen aan den IJssel en Geertruidenberg wordt momenteel vergroot en er wordt groot onderhoud verricht. Door de groei van duurzame energie en de hoge pieken die hierdoor ontstaan in het elektriciteitsnet, is uitbreiding van de capaciteit van de bestaande nodig. De verbinding heeft een lengte van 34 kilometer. We finishen weer bij Noosa Waterfront en hebben genoten van een prachtige tocht.

De 85 km route gaat vanaf Stolwijk verder naar Vlist-Schoonhoven-Cabauw-Lopik-Benschop-Polsbroekerdam-Oudewater-Haastrecht- Stolwijk en sluit daarna weer aan op de eerder beschreven route van de 45 km. De koffiestop is bij Hotel over de Brug in Haastrecht.

De 125 km route gaat vanaf Lopik van de route van 85 km verder naar Lopikerkapel-Nieuwegein-Jutphaas-de Meern-Achthoven-Harmelen-Linschoten-Oudewater-Haastrecht-Stolwijk en sluit daarna weer aan op de eerder beschreven route van de 45 km. De koffiestop is bij Starbucks La Place in de Meern.

Met dank aan Kees Gelderblom die deze prachtige routes voor ons heeft gemaakt.

John

2-Provinciëntocht 45 kilometer – Download – Beschrijving

2-Provinciëntocht 85 kilometer – Download – Beschrijving

2-Provinciëntocht 125 kilometer – Download – Beschrijving

Tot ziens op 1 juli 2023!