Zaterdag 29 augustus 2026 – vanaf 8:15 uur

Biesboschtocht 29 augustus 2026

Al weer de vierde vrije toertocht, de Biesboschtocht. We fietsen allemaal door de Biesbosch, afhankelijk van de gekozen afstand door de Sliedrechtse, Hollandse of Brabantse Biesbosch. De Biesbosch ontstond na de Sint Elisabethvloed van 1421. Zes eeuwen later is het nog altijd een unieke rivierdelta, onder invloed van eb en vloed. Het is een land van wilgenbossen, eilanden en kreken en een stoer, dynamisch en avontuurlijk natuur- en recreatiegebied. Het is een beschermd natuurgebied en het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa. Een gebied met 29 terpen. Maar voordat we daar aankomen kiezen we eerst uit één van de vier verschillende afstanden 45, 75, 125 of 160 km.

De startlocatie is bij Voetbal Vereniging de Alblas, gelegen aan de Bas Verhoevenweg 6 te Alblasserdam. Bij aanvang is er voor alle deelnemers gratis koffie of thee, gesponsord door Vermeulen Autoschade te Krimpen aan de Lek. Nodig anderen uit deze mooie tocht te ondernemen.

De start voor de 45 km is tussen 09.30 en 10.30 uur. De groepen met voorrijders vertrekken op het eerst vermelde tijdstip, voor de 75 km om 08.45 uur, 125 km om 08.30 uur en 160 km om 08.15 uur. De twee kortste afstanden zijn (uit)gepijld en de 125 en 160 km alleen via GPX. Voor meer informatie, de route (GPX) en de inschrijving zie Fietssport.nl.

Vanaf het sportpark slaan we rechtsaf en volgen kilometers lang het water van de Alblas. Bij de N481 slaan we rechtsaf en fietsen langs de Peilmolen, het kippenbos en steken bij de rotonde de N214 over, daarna langs het Alblasserbos. Hierna slaat de 45 km linksaf en de anderen gaan rechtdoor.

De 45 km komt langs Wijngaarden (in de volksmond Wingerde). Bij de bouw van het nieuwe gascompressorstation in de noordwestelijke hoek van Wijngaarden werden in de dieperliggende uitloper van de “donk” sporen van menselijke aanwezigheid aangetroffen. De vindplaats heet formeel de Wingerdse Donk. De Alblasserwaard is een gebied van de “donken”, vroeger de enige plek met zand in het waterrijke milieu die als verblijfplaats voor de mens kon dienen. Voorbeelden van donknederzettingen zijn ook Streefkerk, Brandwijk (buurtschap de Brandwijkse donk), de Slingelandse Buurt, Hoornaar en Hoog-Blokland. De donken profileren zich steeds duidelijker in het landschap omdat het veengebied door ontwatering en oxidatie blijft zakken en donkzand niet. 

Voor alle afstanden geldt dat we onderweg eendenkooien kunnen tegenkomen, eendenkooien met een beschermde status. Achterin de polders lagen vroeger de eendenkooien. In tijden van armoede zoals na jaren van overstroming of veeziekten kon de boer met “vogels en vissen” voor zijn gezin aan wat extra voedsel komen. De kooiplassen lagen altijd in de meest rustige zones achterin de polder. Het waterwild dat in de plas rondzwom werd door de kooiker met voer vanachter rietschermen de vangpijpen ingelokt en met behulp van zijn hondje verder “de pijp uit ”gejaagd richting vangbak. Door de intensivering van de veeteelt en zuivelproductie in de 19^e eeuw heeft men de meeste kooiplassen laten dichtgroeien en zijn ze opgenomen in het weiland.

De 45 km volgt het water van De Sliedrecht, steekt de N284 over en slaat rechtsaf richting Sliedrecht Oost. Volgt de rivierdijk om daarna het water van de Beneden-Merwede over te steken bij de Baanhoekbrug richting koffiestop bij hostel Stay-O-Kay, Baanhoekweg 25 te Dordrecht.  Hierna wordt de weg vervolgd via de wijk Stadspolders over de Merwedebrug naar Papendrecht. Verder over de fietspaden van het Wilgen- en Molenpad parallel lopend aan de A15 en dan via Alblasserdam terug naar de finishplaats.

De andere afstanden gaan na het Alblasserbos rechtdoor naar Sliedrecht en volgen de dijk tot Gorinchem. Waar de Merwede, Waal en Maas bij Gorinchem elkaar ontmoeten, precies op het driegrenzenpunt van Zuid Holland, Gelderland en Noord-Brabant, ligt de Vestingdriehoek. Van oudsher is dit misschien wel de meest strategische plek van Nederland; hier beginnen de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinies, die een groot deel van Holland van de Biesbosch tot de Zuiderzee moesten behoeden voor vijandige invasies. We steken de Merwedebrug bij Gorinchem over en komen in het land van Heusden en Altena. De 75 km gaat rechtsaf en de 125 km en 160 km linksaf richting Woudrichem.

Het prachtige vestingstadje Woudrichem heeft een historische haven. De 125 km ziet het dorpje van afstand en de 160 km gaat er dwars doorheen. De opvallende Martinuskerk middenin de vesting is waarschijnlijk gebouwd in 1362. In diezelfde periode kreeg de stad visrecht. Verschillende activiteiten herinneren aan het visserijverleden, zoals het Nationaal kampioenschap visbakken met Hemelvaart en de landelijke bekende driejaarlijkse visserijdagen. Via het kleine voetveer vanuit Woudrichem is slot Loevestein bereikbaar, wellicht ’s-lands mooiste kasteel. In de verte is het kasteel zichtbaar. Slot Loevestein fungeerde vanaf 1361 achtereenvolgens als ridderkasteel, feodaal fort en staatsgevangenis. Hier ontsnapte Hugo de Groot in een boekenkist.

De 125 km duikt de polder in en de 160 km volgt de omtrekkende mooie dijken van het land van Heusden en Altena en komen Binnendijks de sporen van dijkdoorbraken tegen. Hier liggen het Oostelijk en Zuiderwiel. Door het krachtig binnenstromende water bij een dijkdoorbraak ontstond een kolkgat direct achter de doorgebroken dijk waarbij bodemmateriaal de polder in spoelde. Zo ontstonden de met water gevulde kolkgaten welke een wiel of een waal worden genoemd. Vanaf de rivierdijk kun je wielen zien. We volgen hierna de prachtige schapen- en koeiendijken en gaan over de Heusdense brug richting  de Loonse en Drunense Duinen.     

In alle 21 kernen van Altena worden de middeleeuwse metershoge hopstaken opnieuw geïntroduceerd. Men kan deze op de fiets tegenkomen. Op de stroomruggronden waar alle 21 kernen van Altena gevestigd zijn, bleken zeer geschikt te zijn voor de hopteelt. De hop (humulus Lupulus) komt van oudsher in Nederland voor. In de Middeleeuwen ontdekte men dat bier gebrouwen met hop niet alleen smakelijker was, maar ook veel langer houdbaar. Omdat het drinken van water ziekten kon veroorzaken en alternatieven als koffie en thee nog niet ontdekt waren, dronk met veel bier, heel veel bier. Mede daardoor ontstonden er bij de opkomst van de Hollandse en Brabantse steden steeds meer brouwerijen en steeg de vraag naar hop.

De 125 km fietst door de plaats Babyloniënbroek, oftewel “Broek”, de betekenis van Broek is “laag gelegen”. Dit laag in het land liggen, en dus kwetsbaar zijn bij hoogwater, is de reden dat de hervormde kerk en 23 belangrijke boerderijen op terpen staan. Al in 1331 werd geschreven over villa Babilonia. Het woord “Babilonia” heeft een associatie met “verlatenheid of ballingschap. Monniken die het gebied ontgonnen, hebben de naam waarschijnlijk bedacht.

Marianne Vos, wielrenster, groeide op in Babyloniënbroek. Vos werd twee keer olympisch kampioene, veertien keer wereldkampioene, drie keer Europees kampioene en zestien keer Nederlands kampioene. Op verschillende plaatsen zie je standbeelden. Op de weg droeg ze in alle drie de grote rondes de gele, roze en rode leiderstrui, respectievelijk behorend bij de Ronde van Frankrijk, Ronde van Italië en Ronde van Spanje. De Ronde van Italië staat meerdere keren op haar naam. Ook won ze in deze drie rondes één of meerdere etappes. Daarnaast won Vos verschillende klassiekers.

 De 125 km en 75 km komen vervolgens aan bij dezelfde koffiestop, bij Fort Bakkerskil. In en langs het water van de Bakkerskil zijn beverburchten te zien, wellicht komt u de bevers ook tegen. Rondom de grienden zijn tijdens de ochtend- en avondschemer koppels reeën te zien. Langs de route komt u diverse punten tegen met een bijzondere historische waarde. Op verschillende plaatsen langs de dijk ziet u betonnen waterkerende muurtjes, aangebracht na de watersnood in 1953 als primaire waterkering. Fort Bakkerskil werd destijds in 1878 strategisch gebouwd om de meest zuidelijke inundatiesluis, de Papsluis, binnen het schootsveld te kunnen houden. De sluis diende om, ter verdediging, alles onder water te kunnen zetten. In oorlogstijd bewaakten 110 soldaten en officieren Fort Bakkerskil. Dit voormalig militaire bolwerk is onderdeel van de Hollandse Waterlinie en Unesco Werelderfgoed.

Na de koffiestop bij Fort Bakkerskil, Kildijk 143 te Nieuwendijk volgen we verderop de kilometerslange mooie dijk naast het water van het Steurgat. De steur (Acipenser Sturio) heeft een lengte tot meer dan 3 meter en een gewicht van 300 kg en was talrijk tot eind 19^e eeuw. Voor het laatst gevangen in de streek op 26 juni 1952. In 2012 is een herintroductie-programma gestart. Met de huidige kennis werden opnieuw 250 jonge steuren uitgezet, nu in de Millingenwaard en in de Waal bij Woudrichem. De steur neemt de tijd: pas na vijftien tot twintig jaar op zee zoekt hij de grote rivieren op om te paaien. Waardoor de heruitzettingen ook een kwestie is van een lange adem.

Uitgezonderd de 45 km komen allen langs Werkendam. Werkendam heeft de Biesboschhaven en de Beatrixhaven, die bestemd zijn voor de binnenvaart en liggen aan de Nieuwe Merwede. De binnenvaart zit de Werkendammers in het bloed. Zo’n 20% van de beroepsbevolking werkt in deze sector en al meer dan 40 jaar kunnen de kinderen van de binnenvaartschippers terecht op Schippersinternaat De Merwede in Werkendam.

De 160 km fietst via de plaatsen Rijwijk, Giessen, Andel, Veen en de Veense Plassen. Deze worden gebruikt voor recreatie en zijn direct verbonden met de afgedamde Maas. Verder langs Wijk en Aalburg, over het water van de Bergsche Maas naar Oud Heusden, Drunen en verder naar de Loonse en Drunense Duinen.

Dit is een Nationaal Park met in het midden één van de grootste actieve stuifzandvlaktes van Europa. Zover het oog reikt, vind je hier zand, een woestijn waar het ’s zomers zinderend heet kan worden. Alleen taaie planten als buntgras en zandzegge kunnen hier overleven. Je zult waarschijnlijk al fietsend houtkap tegenkomen. Op 65 hectare van het natuurgebied tussen Tilburg en Den Bosch wordt de eik de komende tijd gekapt of geringd. Tevens worden takken gesnoeid en getopt waardoor eikels er niet meer aan kunnen groeien om te voorkomen dat de Amerikaanse eik in dit bosdeel overwoekert. Je kunt het geluid horen van kettingzagen, graaf- en houtwerkmachines die in het landschap ingrijpen. Als er niet wordt ingegrepen verandert het Brabantse Natura 2000-gebied de komende tientallen jaren in een levenloos bos met nog maar één type  boom: de Amerikaanse eik.

De 160 km heeft een koffiestop bij de Rustende Jager. Hierna gaat de rit verder naar Kaatsheuvel, Waspik, Raamsdonk, over de Keizersveerbrug langs de A27, naar Hank en sluit aan op de 125 km route. De 75, 125 en de 160 km gaan verder vanaf Werkendam over de Bandijk in de Biesbosch. Vervolgens rechtsaf de Veerweg op en gaan met de pont naar de overzijde, het Kop van het Land. Hierna een mooie route door de Nieuwe Dordtse Biesbosch om vervolgens aan te sluiten op de 45 km route.

Onze volgende tocht is de Plassentocht op 27 September 2025. Start is dan vanuit Café-Restaurant De Maenen, Abelenlaan 1a in Ouderkerk aan den IJssel.

Met dank aan Adri Boele die deze prachtige route voor ons heeft gemaakt, alsmede voor de vrijwilligers bij het startbureau en de uitpijlers.  Heel veel fietsplezier.

Onderstaand zijn de routes van 2025!

Biesboschtocht 45 kilometer – Download – Beschrijving

Biesboschtocht 75 kilometer – Download – Beschrijving

Biesboschtocht 125 kilometer – Download – Beschrijving

Biesboschtocht 160 kilometer – Download – Beschrijving

Tot ziens op 29 augustus 2026!